Περιγράψτε μας την επιχειρηματική σας πορεία. Ήταν δύσκολη στα χρόνια που πέρασαν;
Θα σας περιγράψω την επιχειρηματική πορεία του Αγαμέμνονα μέσα σ’ ένα γρήγορο ιστορικό:
Ο Αγαμέμνων Πιτένης γεννήθηκε στις 20-12-1936 στην Κοζάνη. Ήταν ο Βενιαμίν μεταξύ πέντε αδελφιών, 3ών αγοριών και 2 κοριτσιών, από γονείς Καπνεργάτες, στο επάγγελμα, που οι φτώχεια και ανάγκη επιβίωσης τους έφερε από την ορεινή και δυσπρόσιτη τότε Σαμαρίνα στην πόλη της Κοζάνης, στις αρχές του περασμένου αιώνα. Στα δύσκολα τότε χρόνια της κατοχής, που ακολούθησαν μετά τη γέννηση του, ο μικρός ‘Μένιος’, όπως τον φωνάζανε, από τα 7 του χρόνια βοηθούσε όσο μπορούσε κι αυτός στο καφενείο που είχαν τα δυο μεγαλύτερα αδέλφια του, κουβαλώντας καφέδες στα καταστήματα της γειτονίας.
Ο μεγάλος καημός του Πατερά του Δημήτρη, ήταν: ‘ένα από τα παιδιά του να σπουδάσει’. Δουλειά όμως και σχολείο δεν μπορούσαν να συμβαδίσουν. Μετά από μια, λόγο δουλειάς, αποτυχημένη χρονιά στο Βαλταδώριο Γυμνάσιο και αφού είχε φτάσει έως την Τρίτη Γυμνασίου, ο πατέρας του αποφασίζει, ο μικρός Αγαμέμνων να συνεχίσει ως εσώκλειστος στο φημισμένο τότε Τραμπάτζειο Οικοτροφείο και Γυμνάσιο της Σιάτιστας.
Με το ανήσυχο και δημιουργικό του πνεύμα, που από μικρός τον διέκρινε, ο Αγαμέμνων διακρίθηκε για τις επιδόσεις του στον κλασικό και τον ομαδικό αθλητισμό. Η ομάδες Βόλεϊ & Μπάσκετ της Σιάτιστας, που δημιουργήθηκαν εκείνη την εποχή με αρχηγό τον Αγαμέμνων Πιτένη, έμειναν στην ιστορία για τις διακρίσεις τους. Ειδικότερα, η ομάδα Βόλεϊ, έμεινε αήττητη καθ’ όλα τα 3 χρόνια που παρέμεινε ο Αγαμέμνονας ως αρχηγός της. Παρόλα τα προσόντα του και παρά τη στήριξη της δασκάλων του, τα πέτρινα χρόνια της μετεμφυλιακής Ελλάδας, δεν του έδωσαν την ευκαιρία να εισέλθει στην γυμναστική ακαδημία, που ήταν ο μεγάλος του πόθος! Παράλληλα, πριν ακόμη αποφοιτήσει από το Τραμπάτζειο Οικοτροφείο, πεθαίνει ο πατέρας του Δημήτριος, αφήνοντας όλη την πολυμελή οικογένεια και τις υποχρεώσεις της στα χέρια των 2 μεγαλύτερων αγοριών του.
Ακολούθησε ο στρατός και μετά το τέλος της στρατιωτικής του θητείας σαν Έφεδρος Αξιωματικός εισέρχεται δυναμικά στον επιχειρηματικό στίβο, ιδρύοντας επιχειρήσεις είτε με τον αδερφό του Κωνσταντίνο Πιτένη, είτε με τρίτους συνεργάτες.
1953-1993 – Ίδρυση του μπακάλικου ‘Πιτένης’, με τα αδέρφια του Ιωάννη και Κωνσταντίνο, οι κόρες του οποίου λειτουργούν την επιχείρηση μέχρι και σήμερα. Το 1993 παραιτείται από την επιχείρηση λόγο επέκτασης της σημερινής επιχείρησης παραγωγής τροφίμων.
1961-1963 – Ίδρυση της επιχείρησης ξηρών καρπών ‘Πιτένης – Τσικριτζής’, με συνέταιρο τον κο Λάζαρο Τσικριτζή, το οποίο υπάρχει και λειτουργεί μέχρι σήμερα ο υιός του Νικόλαος Τσικριτζής. Το 1963 παραιτείται από την επιχείρηση όταν ο αδερφός του Κωνσταντίνος χειρουργείται στο στομάχι και αναγκάζεται να δουλεύει μόνος του το μπακάλικο.
1968-1973 – Ίδρυση του ιστορικού, για την πόλη της Κοζάνης, Καφέ ‘El-Greco’, μαζί με τον αδερφό του Κωνσταντίνο και τον φίλο και κουμπάρο του Στέφανο Πάφα. Το Καφέ ‘El-Greco’ υπήρχε, με το ίδιο όνομα μέχρι πριν μερικά χρόνια. Το 1973 παραιτείται γιατί έχει ήδη ξεκινήσει, ένα χρόνο πριν, να κάνει δοκιμές για να παράγει τις σημερινές Σαλάτες ‘Πιτένης’ και αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται κοντά στην επιτυχία.
1971-1972 – Ίδρυση της Disco ‘Tiffani’s’ η οποία είχε μεγάλη επιτυχία και απήχηση στον κόσμο, την οποία όμως πουλάει, ένα χρόνο μετά όταν, αφού εργαζόταν το πρωί στο μπακάλικο, το απόγευμα στην καφετέρια και το βράδυ στην Disco, αντιλαμβάνεται ότι τα 2 μικρά τότε παιδιά του, 3χρ. & 2χρ., τον αποκαλούν ‘παππού’, αποκαλώντας ‘μπαμπά’ τον πεθερό του.
Όλες αυτές οι επιτυχημένες, για την εποχή, επιχειρηματικές του δραστηριότητες τον γαλούχησαν, τον ενέπνευσαν και του εμφύτευσαν τις αρχές και τις αξίες της επιχειρηματικότητας που δεν είναι άλλες από την αγάπη γι’ αυτό που κάνει, τη σκληρή προσπάθεια, την υπομονή, την επιμονή και το όραμα για το μέλλον.
Στα μέσα του 1972 μη μπορώντας ο εκ Θεσσαλονίκης προμηθευτής σαλάτας να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες του μπακάλικου, δίνει την ιδέα στον Αγαμέμνονα να προσπαθήσει από μόνος του να φτιάξει τις δικές του συνταγές. Οι πρώτες του προσπάθειες απέβησαν άκαρπες αφού ούτε τις γνώσεις είχε, ούτε κανείς υπήρχε να τον βοηθήσει. Το πείσμα του όμως και η επιμονή του τον οδήγησε να μετατρέψει μια μικρή αποθήκη πίσω από το σπίτι του σε ένα μικρό εργαστήριο παραγωγής σαλάτας. Μετά από πολλούς πειραματισμούς, ατελείωτα ξενύχτια, και πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, σιγά – σιγά κατάφερε να δημιουργήσει τις δικές του συνταγές. Τα νέα του λοιπόν δημιουργήματα άρχισαν να πουλιούνται μέσα από το μπακάλικο και να γίνονται ανάρπαστα από το καταναλωτικό κοινό της Κοζάνης.
Έτσι, το 1975, αποφασίζει την ίδρυση της Βιοτεχνίας Σαλατών ‘Πιτένης’, στην οποία συμπεριλαμβάνει και τον αδερφό του μέσα μεταφέροντας επίσημα πλέον την παραγωγή σε νέο χώρο μόλις 150 τ.μ.. Έτσι, το μικρό εργαστήριο απέκτησε άδεια λειτουργίας και οι σαλάτες ‘Πιτένης’ προσωπικότητα.
1975-1988 – Παράλληλα με τις τότε επιχειρηματικές του ιδιότητες, ο ‘πολυάσχολος’ και ‘ακούραστος’ Αγαμέμνων αποφασίζει να αναμειχθεί και στα κοινά του τόπου του. Έτσι το 1975 εκλέγεται Πρόεδρος στο 11ο Δημοτικό σχολείο Κοζάνης όπου και επανεκλέγεται συνεχώς έως το 1988 που αποφασίζει να αποσυρθεί. Το 11ο Δημοτικό σχολείο Κοζάνης τότε, τον τιμά με τον τίτλο του ‘Επίτιμου Προέδρου’. Επίσης, το 1978 εκλέγεται Δημοτικός Σύμβουλος Κοζάνης και αναλαμβάνει τη θέση του Αντιπροέδρου Δημοτικού Συμβουλίου, όπου παραμένει έως το 1982.
Το 1985, όταν η ζήτηση στην πόλη έχει ήδη κορυφωθεί, μεταφέρονται σε νέες εγκαταστάσεις 300τ.μ., στα Κοίλα Κοζάνης, ξεκινώντας, ταυτόχρονα, τα πρώτα δρομολόγια εκτός Κοζάνης με εμβέλεια τους Νομούς της Δυτικής Μακεδονίας.
1993 – Η Βιοτεχνία Σαλατών ‘Πιτένης’ περνά αποκλειστικά στα χέρια του Αγαμέμνονα, με αφορμή την συμμετοχή στην εταιρεία του πρώτου, εκ των τεσσάρων, υιού του, παραχωρώντας τη συμμετοχή του στο μπακάλικο όπως και άλλα περιουσιακά στοιχεία, σαν αντάλλαγμα, στον αδερφό του. Οι πελάτες συνεχώς διευρύνονται και οι σαλάτες ‘Πιτένης’ αποκτούν φανατικούς φίλους.
1995 – Έχουν ήδη γυρίσει οι 3 από τους 4 υιούς του από τις σπουδές τους και, όλοι μαζί, αποφασίζουν να μεταφέρουν τη βιοτεχνία σε μεγαλύτερες και σύγχρονες εγκαταστάσεις συνολικού εμβαδού 14.000 τ.μ., με κτηριακές εγκαταστάσεις 2.000 τ.μ., συμμετέχοντας με πρόγραμμα στον Αναπτυξιακό Νόμο, ώστε να μπορέσουν να καλύψουνε την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση της τοπικής αγοράς για σαλάτες και να πλουτίσουν την γκάμα των παραγόμενων προϊόντων, μετατρέποντάς την στην ανώνυμη εταιρεία με την έως σήμερα επωνυμία ‘Αφοί Α. Πιτένη ΑΒΕΕ – Βιοτεχνία Τροφίμων’.
1998 – Έχει γυρίσει και ο τέταρτος υιός από τις σπουδές του και προστίθεται κι αυτός στο δυναμικό της ‘Αφοί Α. Πιτένη ΑΒΕΕ’, η οποία έχει ήδη τελειώσει το χρηματοδοτικό πρόγραμμα και δουλεύει στις νέες της εγκαταστάσεις. Η παραγωγή έχει ήδη στο ενεργητικό της 19 νέες συνταγές σαλάτας αλλά και 3 νέες σειρές προϊόντων: Ψαρικά και Μαλάκια σε λάδι, Γεμιστά Τουρσάκια με τυρί και Dressings, ξεπερνώντας στο σύνολο τους 100 κωδικούς. Έτσι ο 65χρονος πλέον Αγαμέμνονας αποφασίζει να συνταξιοδοτηθεί, έχοντας πλέον στο τιμόνι της επιχείρησης τέσσερεις άξιους συνεχιστές που κι αυτοί, όπως και ο πατέρας τους, από μικροί συμμετείχαν στη καθημερινή αγωνία των γονιών τους, στο δύσκολο αλλά ταυτόχρονα όμορφο αυτό αγώνα της συνεχούς προσπάθειας για το καλύτερο,.
“Η συνεχής και καθημερινή μου προσπάθεια, με τη βοήθεια της γυναίκας μου καθώς και των τεσσάρων παιδιών μου, με οδήγησε όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια να ξεπερνώ τα εμπόδια και τις δυσκολίες που εμφανίζονταν κατά καιρούς”
… δήλωνε ο Αγαμέμνονας με κάθε ευκαιρία!
Πιο άξιος όμως συνοδοιπόρος, συμπαραστάτης, ακούραστος βοηθός και εμψυχωτής αποτέλεσε όλα αυτά τα χρόνια ο μεγάλος έρωτας του Αγαμέμνονα, η Θεοδώρα. Η αγαπημένη του σύζυγος που από τα 15 της χρόνια ποτέ δε έλειψε από κοντά του και στις χαρές και στις λύπες, που άξια ανταποκρίθηκε σε πολλούς ταυτόχρονα ρόλους, της Νοικοκυράς που πάντα το σπίτι της ήταν ανοιχτό για όλους, της Μάνας που ανέθρεψε και μεγάλωσε τέσσερα παλληκάρια αλλά και της άξιας συζύγου, βοηθού και συμπαραστάτη στις επιχειρηματικές δραστηριότητες του συζύγου της.
Όμως η ‘άδικη’ τύχη δεν της έδωσε την ευκαιρία να απολαύσει, μαζί με τον αγαπημένο της ‘Μένιο’, όπως τον φώναζε, για τα επόμενα χρόνια τη χαρά της κοινής τους δημιουργίας, τα επιτεύγματα που άξια σήμερα τα τέσσερα παιδιά τους συνεχίζουν, φέρνοντας τα προϊόντα ‘Πιτένης’ σε ολόκληρη την Ελλάδα, την Κύπρο την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Το 2000 σε τυχαία εξέταση της κάνουν διάγνωση καρκίνο του μαστού και παρ’ όλες τις προσπάθειες που κάνει όλη η οικογένεια μαζί για να την σώσει, με χίλιους δύο τρόπους, υποκύπτει τελικά το 2006.
Την 8η Ιανουαρίου 2010 το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Κοζάνης αποφασίζει, ως ελάχιστη τιμητική αναγνώριση της επιτυχημένης επιχειρηματικής δράσης του, που συνεχίζεται έως σήμερα από τους υιούς του, και αποτελεί παράδειγμα και ηθικό κίνητρο στους νεότερους επιχειρηματίες της Κοζάνης για μεγάλα επενδυτικά και εξαγωγικά επιτεύγματα, την βράβευσή του, μαζί με άλλους τέσσερεις επιφανείς επιχειρηματίες του Νομού:
“Αγαπητέ Μένιο, για τη Διοίκηση του επιμελητηρίου και για όλους τους νέους επιχειρηματίες αποτελείς πρότυπο επιχειρηματία, Άξιου Οικογενειάρχη και Ανθρώπου με ιδανικά και αξίες.
Για το μεγάλο σου έργο και για τη συμβολή σου στην Οικονομική Ζωή του τόπου μας, σου προσφέρουμε μια ελάχιστη τιμητική διάκριση.”
Τι άλλαξε στην παραγωγή από το χθες στο σήμερα;
Όλη η παραγωγική διαδικασία απλουστεύτηκε σε μεγάλο βαθμό. Τα μέσα παραγωγής εκσυγχρονίστηκαν, οι συνθήκες εργασίας άλλαξαν αφού πολλές διαδικασίες αυτοματοποιήθηκαν και έτσι μείωσαν κατά πολύ τον χρόνο παραγωγής που χρειαζόμασταν μέχρι χθες σε σχέση με το σήμερα. Θα μπορούσαμε σίγουρα να προβούμε σε μεγαλύτερο βαθμό αυτοματοποίησης, με κόστος όμως στην ποιότητα, γιατί υπάρχουν διεργασίες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να γίνουν όπως με το χέρι. Αυτό καθυστερεί, κατά κάποιο τρόπο, την ανάπτυξη της εταιρείας, αλλά ταυτόχρονα χαρίζει στα προϊόντα της διαχρονικότητα, χάριν στην υψηλή ποιότητα των τελικών παραγόμενων προϊόντων της!
Τοπικά προϊόντα. Ποιά θέση κατέχουν στις προτιμήσεις των καταναλωτών;
Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε αποκτήσει φανατικούς καταναλωτές στην ευρύτερη τοπική αγορά της Δυτικής Μακεδονίας. Από τα χρόνια που κάναμε παραγωγή στο μικρό εργαστήριο των 300 τ.μ. τις σαλάτες, αλλά και παλιότερα ακόμη, οι Κοζανίτες, οι Γρεβενιώτες, οι Καστοριανοί αλλά και οι Φλωρινιώτες αγάπησαν τις γεύσεις μας και εξακολουθούν να τις προτιμούν ακόμη και οι νεότερες γενιές. Η Δυτική Μακεδονία είναι όμως περιοχή που απαιτεί υψηλή ποιότητα τροφίμων, παρ’ όλες τις δυσκολίες που έχει σαν περιοχή, όπως η υψηλότερη ανεργία στην Ελλάδα. Δεν ενδίδει όμως σε φθηνότερες λύσεις όσον αφορά στο τρόφιμο.
‘Είμαστε πολύ χαρούμενοι αλλά και υπόχρεοι για την αγάπη και την υποστήριξη που δεχτήκαμε όλα αυτά τα χρόνια από την τοπική αγορά.’
Ποια είναι τα δυνατά σημεία των ελληνικών προϊόντων;
Τα ελληνικά προϊόντα φημίζονται για την ποιότητά τους καθώς και για την μοναδικότητά τους. Η Φέτα, το Ελαιόλαδο, η Μαστίχα, ο Κρόκος, τα άνω των 3.500 μοναδικών ευεργετικών βοτάνων και πλήθος άλλων προϊόντων, καθώς και ο Τουρισμός, είναι οι άσσοι στο μανίκι της Ελλάδας. Έχουμε το πλεονέκτημα να υπάρχουν στην χώρα μας προϊόντα μοναδικά, τα περισσότερα εκ των οποίων δεν τα συναντάς πουθενά αλλού στον κόσμο. Σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας, της τεχνογνωσίας και της ποιότητάς τους τα τελευταία χρόνια, αλλά και με τη διατήρηση της παραδοσιακής τους υπόστασης, είναι τα δυνατά σημεία που πρέπει να εκμεταλλευτούν οι ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες με εξωστρέφεια πρέπει να κατακτήσουν τις αγορές ανά τον κόσμο.
Ποια κατά την γνώμη σας πρέπει να είναι η απάντηση των ελληνικών επιχειρήσεων στην σημερινή κρίση;
Θεωρώ ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, όντας πλέον εκσυγχρονισμένες, θα πρέπει να εντείνουν την εξωστρέφειά τους και να στρέψουν το ενδιαφέρον τους προς τις ξένες αγορές. Είναι ένας χώρος ο οποίος εάν αξιολογηθεί και αξιοποιηθεί σωστά με τη χρήση των ερευνών αγορών, αλλά και με την διερεύνηση νέων, είναι πιστεύω ο ευκολότερος τρόπος για να ξεφύγουν από την σημερινή κρίση που ταλαιπωρεί σχεδόν όλους τους κλάδους της ελληνικής αλλά και παγκόσμιας οικονομίας. Προϋποθέτει βέβαια την χρήση των Factoring υπηρεσιών ή άλλων ασφαλιστικών οργανισμών, για την ασφάλεια των πιστώσεων.
Έχει όμως μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης τα οποία με σωστούς χειρισμούς θα μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις όχι μόνο να απαντήσουν στην σημερινή κρίση αλλά και να συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία.
Η Αφοί Πιτένη ΑΒΕΕ, το 2009, απάντησε στην κρίση στρέφοντας το 70% της ανάπτυξης πωλήσεων σε ξένες αγορές, με αποτέλεσμα να κλείσει με περίπου +8% αύξηση των πωλήσεων.
Στεναχωριέμαι πολύ όταν ακούω ότι οι ελληνικές εταιρείες είχαν σημαντική πτώση των εξαγωγών τους, ενόψει της παρούσας κρίσης. Αν δεν είχα τα αποτελέσματα της δικής μας προσπάθειας θα έλεγα ότι ‘Ναι, κάτι τρέχει’, αλλά όπως σας προανέφερα τα δικά μας αποτελέσματα ήταν θετικά και μάλιστα όταν το 90% των νέων επαφών και κατ’ επέκταση νέων πωλήσεων πραγματοποιήθηκε μέσω internet!
Θα ήθελα να δώσω όμως μία συμβουλή σ’ όλους τους Έλληνες Επιχειρηματίες:
‘Δεν πρέπει ποτέ να χάσουμε την αγάπη προς το προϊόν ή την υπηρεσία που παράγουμε γιατί τότε τίποτα από τα παραπάνω δεν θα συναινέσει προς την επιτυχία!’
Είστε αισιόδοξοι για το μέλλον του επιχειρείν στην Ελλάδα;
Το ‘επιχειρείν’ στην Ελλάδα πάντα εξαρτιόταν και θα συνεχίσει να εξαρτάται από δύο παράγοντες. Ενώ από την μία πλευρά η Ελλάδα είναι μία χώρα η οποία προσφέρει πολλές επιχειρηματικές ευκαιρίες, και με την τοποθεσία της, ανάμεσα σε 3 ηπείρους, και με την πολύ πλούσια γη της, και με τις ατελείωτες ομορφιές της, και πολλά άλλα, έρχεται από την άλλη μεριά, το δύσβατο και δυσκίνητο γραφειοκρατικό σύστημα σε συνδυασμό με την πολυνομία να κάνει την ζωή και των νεοσυσταθέντων, αλλά και των παρόντων επιχειρήσεων, πραγματικά δύσκολη! Αν η εκάστοτε κυβέρνηση δεν λύσει τα προβλήματά της πρώτα και κατά δεύτερο μέλημα δεν διευκολύνει τα επιχειρησιακά, το μέλλον του ‘επιχειρείν’ στην Ελλάδα θα συνεχίσει να είναι δυσοίωνο. Υποτίθεται ότι το γραφειοκρατικό σύστημα έχει πρόσφατα απλοποιηθεί. Αν αυτό αληθεύει τότε έχουμε κάνει ήδη ένα σημαντικό βήμα μπροστά.
Όσο για την κρίση: θα ήθελα να τονίσω το ότι κάθε τι που έχει μια αρχή έχει και ένα τέλος. Δεν έχουμε παρά να κάνουμε υπομονή και με πολύ προσεκτικές κινήσεις, χωρίς απερισκεψίες και σκεπτόμενοι αποκλειστικά και μόνο επιχειρηματικά, για τις επιχειρήσεις μας αλλά και όσους απαρτίζουν αυτές, και μόνο τότε θα πετύχουμε μέσα στους καιρούς της.